Dziedziczenie koloru u flatów - czyli genetyka dla hodowcy i laika.

      Zgodnie z obowiązującym wzorcem rasy flaty mogą mieć umaszczenie czarne lub wątrobiane (czekoladowe). Zdarza się jednak, iż czasem rodzą się żółte szczenięta. Mają one oczywiście prawo do metryki i rodowodu, ale nie mogą być rozmnażane, a w metryce powinny mieć adnotację „niehodowlany". Szanujący się hodowca powinien mieć świadomość, jakie szczenięta mogą urodzić się z danego krycia i wyeliminować ryzyko urodzenia się żółtych maluchów. Najprostszym sposobem jest zrobienie badania genetycznego na nosicielstwo danego koloru i nie łączenie ze sobą nosicieli genu żółtego. Doświadczeni hodowcy śledzący linie i mioty po konkretnych psach w innych hodowlach są w stanie z dużym prawdopodobieństwem określić genotyp danego psa.

      W poniższym artykule postaramy się w przystępny sposób przedstawić w jaki sposób dziedziczy się kolor u flatów. Na początek trochę teorii:
- genotyp - układ genów, które można potwierdzić badaniem, warunkują wygląd zewnętrzny;

- fenotyp - najprościej można określić jako widoczne cechy zewnętrzne, w interesującym nas temacie jest to kolor sierści;

- do oznaczania koloru wykorzystujemy symbole genetyczne, które w przypadku flatów oznaczają:

* B - kolor czarny;

* b - kolor brązowy;

* E - warunkuje wystąpienie ciemnego pigmentu lub ciemnej barwy sierści;

* e - warunkuje niemożliwość wystąpienia ciemnego pigmentu lub ciemnej barwy sierści;

- geny dominujące oznaczane są dużymi literami, recesywne małymi i tak u flatów gen czarny jest genem dominującym, brązowy natomiast recesywnym

- geny dominujące ujawniają się występując już pojedynczo, natomiast recesywne działają parami;

- gen E jest genem współdziałającym z genami B i b, od jego obecności zależy możliwość ujawnienia się czarnej lub brązowej barwy sierści.

      Fenotypowo czarny flat może mieć jeden z następujących genotypów:

BBEE (czysto czarny),

BbEE (czarny z genem wątrobianym),

BBEe (czarny z genem żółtym),

BbEe (czarny z genem wątrobianym i żółtym).

      Fenotypowo wątrobiany flat może mieć jeden z następujących genotypów:

bbEE ( czysto wątrobiany),

bbEe (wątrobiany z genem żółtym).

      Fenotypowo żółty flat może mieć jeden z następujących genotypów:

- BBee (czysty żółty z czarnym pigmentem na nosie, wokoło oczu, na faflach i poduszkach łap),

- Bbee (żółty z genem wątrobianym),

- bbee (żółty bez czarnego pigmentem na nosie, wokoło oczu, na faflach i poduszkach łap).

Ponieważ żółty flat jest niehodowlany, w tym artykule będziemy go niezależnie od genotypu przedstawiać w następujący sposób:

      Poniżej przedstawimy wszystkie możliwe (dozwolone) kombinacje krzyżowań flatów o poszczególnych genotypach.

1. Skojarzenie suki i psa niosących tylko czarny gen - BBEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, dodatkowo każde z nich będzie niosło tylko czarny gen. Mając więc 100% pewność, że rodzice są czysto czarni, nie musimy wykonywać badań genetycznych u potomstwa.

X —> 

BBEE   x   BBEE  —>  100% BBEE

2. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie niesie wątrobiany gen - BbEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale część z nich może nieść wątrobiany gen.

X —>  

BBEE   x   BbEE  —>  50% BBEE , 50% BbEE

3. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie niesie żółty gen - BBEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale część z nich może nieść żółty gen.

X —>  

BBEE   x   BBEe  —>  50% BBEE , 50% BBEe

4. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie niesie wątrobiany i żółty gen - BbEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale część z nich może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba geny jednocześnie.

X —>  

BBEE   x   BbEe  —>  25% BBEE , 25% BbEE , 25% BBEe , 25% BbEe

5. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale wszystkie będą nieść wątrobiany gen.

X —>  

BBEE   x   bbEE  —>  100% BbEE

6. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale wszystkie będą nieść wątrobiany gen, a część z nich również żółty gen.

X —> 

BBEE   x   bbEe  —>  50% BbEE , 50% BbEe

7. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czarni z wątrobianym genem - BbEE. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść wątrobiany gen.

X —>

BbEE   x   BbEE  —>  25% BBEE , 50% BbEE , 25% bbEE

8. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie czarne z żółtym genem - BBEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta. Dodatkowo część z nich może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie.

X —>

BbEE   x   BBEe  —>  25% BBEE , 25% BbEE , 25% BBEe , 25% BbEe

9. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie. Natomiast spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.

X —>

BbEE   x   BbEe  —>  12,5% BBEE , 25% BbEE , 12,5% BBEe , 25% BbEe , 12,5% bbEE , 12,5% bbEe

10. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen.

X —>  

BbEE   x   bbEE  —>  50% BbEE , 50% bbEE

11. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie wątrobiane z żółtym - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen. Spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.

X —>  

BbEE   x   bbEE  —>  25% BbEE , 25% BbEe , 25% bbEE , 25% bbEe

12. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czarni z żółtym genem - BBEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i żółte szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść żółty gen.

X —>

BBEe   x   BBEe  —>  25% BBEE , 50% BBEe , 25% BBee

13. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z żółtym genem - BBEe, a drugie czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i żółte szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie.

X —>

BBEe   x   BbEe  —>  12,5% BBEE , 12,5% BbEE , 25% BBEe , 25% BbEe , 25% (BBee + Bbee)

14. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z żółty genem - BBEe, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen.

X —>  

BBEe   x   bbEE  —>  50% BbEE , 50% BbEe

15. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z żółtym genem - BBEe, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i żółte szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen.

X —>

BBEe   x   bbEe  —>  25% BbEE , 50% BbEe , 25% Bbee

16. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czarni z wątrobianym i żółtym genem - BbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne, wątrobiane i żółte szczenięta. Dodatkowo część czarnych szczeniąt może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie. Natomiast spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.

X—>

BbEE   x   BbEe  —>  6,25% BBEE , 12,5% BbEE , 12,5% BBEe , 25% BbEe , 6,25% bbEE , 12,5% bbEe , 25% (BBee + Bbee + bbee)

17. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen. Spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.

X —>

BbEe   x   bbEE  —>  25% BbEE , 25% BbEe , 25% bbEE , 25% bbEe

18. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne, wątrobiane i żółte szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen. Spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.

X —>

BbEe   x   bbEe  —>  12,5% BbEE , 25% BbEe , 12,5% bbEE , 25% bbEe , 25% (Bbee + bbee)

19. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czysto wątrobiani - bbEE. W takim miocie urodzą się tylko wątrobiane szczenięta, dodatkowo każde z nich będzie niosło tylko wątrobiany gen. Mając więc 100% pewność, że rodzice są czysto wątrobiani, nie musimy wykonywać badań genetycznych u potomstwa.

X —>

bbEE   x   bbEE  —>  100% bbEE

20. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto wątrobiane - bbEE, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie urodzą się tylko wątrobiane szczenięta, a część z nich będzie nieść żółty gen.

X —>

bbEE   x   bbEe  —>  50% bbEE , 50% bbEe

21. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są wątrobiani z żółtym genem - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się wątrobiane i żółte szczenięta. Dodatkowo część wątrobianych może nieść żółty gen.

X —>

bbEe   x   bbEe  —>  25% bbEE , 50% bbEe , 25% bbee

      Należy pamiętać, iż wszystkie powyższe obliczenia (z wyjątkiem skojarzenia w pkt. 1, 5 i 19) wynikają jedynie z rachunku prawdopodobieństwa. W konkretnej sytuacji może okazać się, że szczeniąt o danym genotypie jest mniej lub więcej w miocie.

       Aby zrobić badanie genetyczne na nosicielstwo danego koloru, należy udać się do weterynarza, który pobierze krew i wyśle ją do Laboklinu wraz z wypełnionym formularzem: http://www.laboklin.de/pdf/pl/genetyka/formular_pol_kolor_siersci.pdf

Katarzyna Bieniok

Zakaz kopiowania, rozpowszechniania części lub całości bez zgody redakcji wortalu Flat Coated Retriever.

Flat Coated Retriever